Իմ ժպտացող հրետանավոր եղբայր, մեր բոլորի Կոլյա Նիկողոսյան, դու այն հազարավոր լուսավոր հերոսներից մեկն էիր, որ ժպտացիր պատերազմի աչքերին ու անմահացար քեզ վստահված Մարտունի 3-ում` մնալով հավերժ 19 տարեկան։

Լուսանկարում երևացող ինքնագոհ կերպարանքը կոչվում է Ֆարուք Կադդումի (մականունը՝ Աբու Լութֆ): Սա Պաղեստինի ազգային ազատագրական շարժման ղեկավարներից էր, իսկ Յասեր Արաֆաթի մահվանից (2004 թ.) հետո դարձավ դրա փաստացի ղեկավարը:

Ավետիք Իսահակյանի մասին հուշերը բացահայտում են նրա մարդկային դրական հատկանիշները, անկեղծությունն ու նուրբ հումորը։

Ես ու Լեոնիդը հաճախ էինք խոսում Հայաստանում տիրող իրավիճակից, որ թուրքը առանց պատերազմի Արցախը չի տա։ Երկուսս էլ համոզված էինք, որ «Հողն արյունով են վերցնում»։ Խոսում էինք, որ պատերազմ կլինի և զենք պետք կլինի, իսկ զենք չկա։

«Եթե ռուսները արտաքսվեն Կովկասյան շղթայի այն կողմը, և մենք մնանք հաղթական Թուրքիայի և մուսավաթական Ադրբեջանի արանքում, ունենալով կողքներիս ազգայնական-մենշևիկյան Վրաստանը, որը, ռուսների ահից ու իր սեփական գոյությունը ապահովելու համար, պիտի աշխատի ամեն կերպ հաճո լինի թուրքերին… ՈՒրիշ խոսքով՝ նորից պիտի հաստատվի այն դրությունը, որ գոյություն ուներ 1918-20 թվականներին, մի անտանելի դրություն, որի մեջ խեղդվում էր Հայաստանը և որից նրան փրկեց միմիայն ռուսների վերադարձը: Ահա հեռանկարները»։

24 տարի անցավ այն եղերական օրից, երբ ակնթարթների ընթացքում, բոլորովին խաղաղ ու անսպասելի պայմաններում, մի խումբ հայ ճիվաղների ձեռքերով գլխատվեց հայկական պետականությունը մեր բարձրագույն օրենսդիր մարմնի դահլիճում։

Իսկ դուք գիտեի՞ք, որ թուրք-պարսկական պատերազմները սկսվել են 1514 թվականին և ավարտվել 1823-ին։

Հայաստանի ազգային հարստություններից է լավաշը՝ հայկական հացը: Հայաստանում լավաշ հացը հայտնի է մ.թ.ա 1-ին հազարամյակից: Արտաշատ քաղաքի պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել է այդ ժամանակաշրջանի գետնափոր թոնիրը, որը համարվում է հայկական խոհանոցի առաջին գործիքը:

Հայոց կերպարվեստում վաղնջական ժամանակներից ի վեր պատկերագրվել են բյուր կղզիներ, որտեղ բնաշխարհից Որդան կարմիր ծաղկափոշի հավաքելով իրենց մանրանկարչական ընտրանին էին երկնում սքանչագործ ծաղկող գրիչները, խաչքարեր էին կերտում ճարտարապետ քարագործները և յուրաքանչյուր կղզում այգաբացից մինչև արևմուտ ոսկեխունկ լույս էր ճառագայթում տաճարների գմբեթներից։

«Խաղաղության պայմանագրի» մասին հանրային խոսույթը ինձ հիշեցնում է Ղազարոս Աղայանի «Եղեգնուհին» հեքիաթը: